قاموس الأضداد یک فرهنگ لغت منحصربه فرد، قابل استفاده برای دانش آموزان در هر پایه ای است که دارای ویژگی های کاربردی زیر است:
درس ششم
آثار جذاب
مسلماً ایران از کشورهای زیبای جهان و مشهور به بسیاری از مناطق جذاب و آثار تاریخی و فرهنگی است؛و در آن صنایع دستی وجود دارد که گردشگران را از همه جهان جذب می کند.ایران در سال های اخیر شاهد رشد قابل ملاحظه ای در گردشگری بوده است،پس آن می تواند(ایران) بعد از نفت از گردشگری ثروت بزرگی به دست بیاورد.برخی گردشگران ایران را سرزمینی عالی برای گذراندن تعطیلات می بینند.
سازمان یونسکو به ثبت شهرها و مناطق فرهنگی و تاریخی ایران در لیست میراث فرهنگی اقدام کرد؛زیرا ایران بسیاری از گردشگران را به سوی خویش جذب می کند.
و از آثار و نشانه های تاریخی در ایران:
آثار پرسپولیس و دو آرامگاه حافظ و سعدی در استان فارس،طاق بستان و کتیبه بیستون در استان کرمانشاه،و آرامگاه امام رضا علیه السلام و آرامگاه فردوسی در مشهد،و آرامگاه معصومه (س)در قم،قلعه فلک الافلاک در خرم آباد،
و قلعه والی و جنگل های بلوط درایلام،حمام گنجعلی خان در استان کرمان که مشهور به تولید پسته و فرش است، آبشارهای شوشتر و آرامگاه دانیال پیامبر علیه السلام در خوزستان،و آرامگاه ابن سینا دانشمند مشهور در جهان،و غار علی صدر که از طولانی ترین غارهای آبی در جهان است در همدان،و ساختمان های تاریخی در اصفهان که سازمان یونسکو آنها را در لیست میراث جهانی ثبت کرده است،
اما استان های سه گانه شمالی بر ساحل دریای مازندران به خاطر چشم اندازهای زیبایشان جالب هستند،آنها برای کارت پستال مناسب هستند،گویا تکه ای از بهشت هستند،برای شمارش منطقه های گردشگری ایران ناچار به نوشتن کتابی بزرگ هستیم،بخش دیگری از آنها را ذکر می کنیم:
یزد و شیرینیجات و مناطق کویری آن،تبریز و بازار مشهورش که بزرگترین بازار سقف دار(سرپوشیده)در جهان است،در آن مکان وسیعی برای فروش فرش ها و طلا است.
و شهر قائن سرزمین طلای سرخ زعفران،و جنگل حراء در جزیزه قشم و ساحل صخره ای در بندر چابهار و غار سهولان در مهاباد،و دریاچه زریوان در مریوان و گنبد سلطانیه در زنجان و موزه میراث روستایی در نزدیکی رشت و برج میلاد در تهران رودها و آبشارها و جنگل ها و چشمه ها در شهر یاسوج و شهرکرد و مسیر گردشگری بین دو شهر اسالم و خلخال، و روستای بش قارداش در شهر بجنورد و جنگل ابر در شاهرود و بازار اراک و قلعه الموت و موزه دلواری در بوشهر و هزاران منطقه دیگر.گوناگونی آثار ایران و پایداری وضعیت امنیت،گردشگران را به مسافرت به سویش برای دیدن زیبایی آثارش و طبیعت جذابش تشویق می کند.
درس پنجم
این
خلقت خداوند است لقمان:۱۱
غواص هایی که شبانه به أعماق اقیانوس رفتند ، صدها چراغ برقی با رنگ های مختلف (رنگارنگ ) را مشاهده کردند که نورشان از ماهی های نورانی فرستاده می شود، وتاریکی دریا را به روزی روشن تبدیل می کند که غواص ها در آن می توانند در نور این ماهی ها عکس بگیرند.دانشمندان کشف کردند که این نورها از نوعی باکتری نورانی فرستاده می شود که زیر چشم های آن ماهی ها زندگی می کند.آیا امکان دارد که بشر روزی از این معجزه ی دریایی استفاده کند، و از باکتری نورانی برای روشن کردن شهرها کمک بگیرد؟
چه بسا بتواند ، زیرا «هر کس چیزی را بخواهد و تلاش کند،می یابد.»
همانا زبان گربه سلاح پزشکی دائمی است ؛ زیرا آن پر ازغده هایی است که مایعی پاک
کننده ترشح می کند،پس گربه چندین مرتبه زخمش را می لیسد تا زخمش بهبود یابد.
همانا بعضی از پرنده ها و حیوانات بنا به غریزه خود گیاهان دارویی را می شناسند ومی دانند چگونه گیاه مناسب را برای پیشگیری از بیماری های مختلف بکار گیرند ؛ و این حیوانات انسان را به خواص درمانی بسیاری از گیاهان صحرایی و مانند آن راهنمایی کرده اند.
همانا اغلب حیوانات علاوه بر داشتن زبانی مخصوص به خود ؛ زبان عمومی دیگری دارند که به واسطه آن می توانند با همدیگر به تفاهم برسند،پس کلاغ صدایی دارد که به وسیله آن به سایر حیوانات هشدار می دهد تا به سرعت از منطقه خطر دور شوند، پس او مانند جاسوسی از جاسوس های جنگل است.
اردک نزدیک دُمش غده طبیعی دارد که روغن خاصی را در بر دارد که بر بدنش پخش می شود پس تحت تأثیر آب قرار نمی گیرد.
آقتاب پرست می تواند چشمانش را درجهت های مختلف بچرخاند بدون آنکه سرش راحرکت دهد و در حالی که او می تواند همزمان دوطرف را ببیند.
چشم جغد حرکت نمی کند ، وآن ثابت است ، اما اواین نقص را با حرکت دادن سرش به
هر جهتی جبران می کند و می تواند اینکه سرش را ۲۷۰ درجه بچرخاند بدون این که جسمش را
حرکت دهد.
حکایت می شود که مردی پر از گناهان و عیب ها بود، پس بر اعمال بدش پشیمان شد و تلاش کرد که آن ها را اصلاح کند،پس نتوانست،پس به سوی مردی شایسته و نیکوکاری رفت، و از او درخواست نصیحتی کرد که او را از انجام گناهان باز دارد، پس او را به پایبند شدن به راستگویی نصیحت کرد، و برای این(در این باره) از او قولی گرفت، پس هر گاه که مرد خواست گناهی مرتکب شود، خود داری می کرد از او برای پایبند شدن به عهدش، تا اینکه به مرد شایسته دروغ نگوید، و با گذر روزها از شر گناهان و عیب ها رهایی یافت برای پایبند شدن به راستگویی.
و حکایت می شود جوان دروغگویی بود،و در یکی از روزها در دریا شنا می کرد و تظاهر می کرد به غرق شدن و دوستانش را صدا زد: کمک،کمک...پس دوستانش به طرفش شتافتند تا او را نجات دهند،هنگامی که رسیدند به او، خندید به آنها؛ این کار را سه بار تکرار کرد،و دربار چهارم موج بالا آمد و نزدیک بود جوان غرق شود،پس شروع به صدا زدن دوستانش کرد،اما آنها گمان کردند که او دوباره دروغ می گوید.پس آنها به او توجه نکردند تا اینکه یکی از مردم به سویش شتافت و او را نجات داد.
پس جوان به دوستانش گفت:«نتیجه کارم را مشاهده کردم، پس نزدیک بود دروغم مرا بُکشد،پس هرگزازامروزبه بعد دروغ نخواهم گفت، و این جوان دیگر به دروغ گفتن باز نگشت.
خداوند می فرمایند:
ای کسانی که ایمان آوردیده اید از خداوند پروا کنید و با راستگویان باشید.(توبه:۱۱۹)
راستی با خداوند به وسیله اخلاص در کارها برای او متجلی می شود؛ و راستگویی با مردم آن است که بر دیگران دروغ نگوییم،
و پیامبر صلی الله علیه و سلم می فرمایند:
«خیانت بزرگی است که بر برادرت سخنی بگویی که راستگویت پندارد و تو دروغگو باشید».
و امام علی علیه السلام می فرمایند:
«کسی چیزی را پنهان نکرد مگر اینکه در لغزش های زبان و همه جای چهره اش آشکار شد».
بنابراین دروغگو نمی تواند دروغش را پنهان یا انکار کند.
چه زیباست سخن پیامبر صلی الله علیه و سلم:
به بسیاری نمازهایشان و روزه هایشان وحج شان وکارهای نیکشان و بانگ آرام نیایش شبانگاهشان نگاه نکنید و اما به راستگویی سخنانشان و امانت داریشان نگاه کنید.
درس چهارم
تأثیر زبان فارسی بر زبان عربی
واژگان فارسی از عصر جاهلیت وارد زبان عربی شدند،کلمات فارسی زیادی به خاطر ورود ایرانیان به عراق و یمن وارد زبان عربی شده است،این کلمات مربوط می شود به بعضی از کالاها که عرب نداشتند مثل مُشک و ابریشم.و این انتقال شدت گرفت زمانی که ایران به دولت اسلامی پیوست.
و در عصر عباسی نفوذ زبان فارسی افزایش یافت هنگامی که ایرانیان در بر پا داشتن دولت عباسی دست داشتند مثل ابومسلم خراسانی آل برمک شرکت کرده اند و ابن مقفع در این نقش بزرگی در این تأثیر داشت،پس تعدادی از کتاب های فارسی مثل کلیله و دمنه را به عربی ترجمه کرده است،فیروز آبادی لغت نامه معروفی به نام قاموس دارد که واژگان بسیاری را به عربی در بر دارد.ودانشمندان عربی و فارسی ابعاد این تأثیرات را در پژوهش های خود بیان کرده اند،دکتر تونجی کتابی که کلمات فارسی عربی شده را در بر دارد تألیف کرده وآن را«معجم معربات فارسی در عربی» نامیده است.
اما کلمات فارسی که وارد زبان عربی شده اند صداها و وزن هایشان دگرگون شده است،و عرب ها بر اساس زبان خودشان آن را به زبان می آورند،پس حروف فارسی«گ،چ،پ»که در زبانشان نیست به حروف نزدیک به مخارج آنها تبدیل کرده اند؛
مثل:
پَردیس---- ِفردَوس، مِهرگان---- مِهرَجان چادُرشَب ---- شَرشَف و......
و کلمات دیگری از آنها بر گرفته اند،مثل«یَکنِزونَ» در آیه(......یکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّة...)از کلمه«گنج»فارسی آمده است.
ما می دانیم دادوستد کلمات در بین زبان ها در جهان امریست طبیعی که آنهارا غنی می کنددر شیوه ها و بیان،و نمی توانیم زبانی را پیدا کنیم که بدون واژه ها وارد شده باشد؛تأثیر زبان فارسی بر زبان عربی قبل از اسلام بیشتر از بعد اسلام بوده است،اما بعد از ظهور اسلام کلمات عربی در زبان فارسی به دلیل عوامل دینی تأثیر بیشتری داشته است.
فارسی
پارسی
درس سوم
شگفتی
های مخلوقات
درآفرینش خداوند بیندیشد و درباره ی آفریننده نیندیشید.رسول الله صلی الله علیه وسلم
هرکس در آفرینش خدا بیندیشد،قدرت خدا را مشاهده می کند.
مرغ مگس:
آن کوچکترین پرنده روی زمین است،طولش۵سانتی متر است،به طرف بالا و پایین وراست و چپ و جلو وعقب پرواز می کند،حرکت و ایستادن سریعش شگفتی را بر می انگیزد.مرغ مگس نامیده شد؛ زیرا صدایی به دلیل سرعت حرکت بالهایش ایجاد می کند،اگر تلاش کنی بالهایش را ببینی نمی توانی،آیا می دانی چرا؟چون بالهایش را دریک ثانیه تقریبا۸۰ بار حرکت می دهد.
تمساح:
روش عجیبی درتمیز کردن دندان هایش دارد،بعد از اینکه غذایش را خورد،کنار ساحل استراحت می کند،و یک نوع از پرندگان به اسم مرغ باران به او نزدیک می شود،و تمساح دهانش را باز می کند، و آن پرنده داخلش (داخل دهانش)می شود، و شروع به نوک زدن مانده های غذا از دهنش می شود،و بعد از اینکه کارش به پایان رسید سالم خارج می شود.
کرم خاکی:
وقی که چیز برنده ای به آن برخورد کند،و آن را به دو نیم تقسیم کند، یکی از آنها بدون سر و دیگری بدون دم،این دو نیمه رشد می کنند، تا هر یک از آنها کرم کاملی شود.
ماهی پرنده:
یک نوع از ماهی هاست که با حرکت دم قوی اش ازآب می پرد وبالای سطح آب پرواز می کند،طوری که باله های بزرگش را (دراز می کند)باز می کند مانند دو بال عمل می کند،.این ماهی ۴۵ ثانیه پرواز می کند سپس به سمت آب فرود می آید و داخل آن می شود.
دارکوب:
پرنده ای است که با منقارش حداقل ۱۰ بار در ثانیه تنه درخت را نوک می زند،وبه دلیل وجود دو عضو در سرش برای دفع ضربه ها،این سرعت به مغز کوچکش آسیب نمی رساند:اولی(عضو اول) بافتی میان جمجمه و منقارش و و دومی زبان پرنده است که داخل جمجمه اش می چرخد.
سنجاب پرنده:
پوست خاصی مثل چتر دارد باز می کند آن را هنگامی که از درختی به درخت دیگر می پرد، ومی تواند در یک پرش بیشتر از۱۵۰ قدم پرواز کند.
مار صحرا:
در وسط روز و هنگامی که ماسه ها پاهای کسی را که رویش حرکت می کند از شدت گرما می سوزاند، این مار دم خود را در ماسه قرار می دهد،و سپس مثل عصا می ایستد.وهرگاه پرنده ای روی آن بایستد آن را شکار می کند.
درس دوم
صنعت تلمیع در ادبیات فارسی
همانا عربی زبان قرآن و احادیث و دعاها استو بسیاری از شاعران ایرانی از آن استفاده کرده اند و برخی از آنها ابیاتی آمیخته به عربی سروده اند و آن را ملمع نامیده اند؛بسیاری از شاعران ایرانی ملمعاتی دارند، از جمله حافظ شیرازی و سعدی و جلال الدین رومی معروف به مولوی .
ملمع لسان الغیب حافظ شیرازی
با دلی خونین نامه ای برای محبوم نوشتم که من روزگار را از دوری تو مانند قیامت دیدم.
از دوری اش صدها نشانه در چشم دارم اشکی در چشمانم نیست و این برای ما نشانه است.
هر چه تجربه کردم از جانب او به من فایده ای نرسیدپشیمانی برای کسی که آزموده را می آزماید روا است.
از طبیبی احوال محبوبم را پرسیدم گفت در دوری از او رنج است و در نزدیکی به او سلامت.
گفتم اگر زیاد به دوست مشغول شوم مورد سرزنش قرار می گیرم به خدا قسم هیچ عشقی را بدون ملامت ندیده ام.
حافظ در عوض دادن جان شیرین، خواستار جامی شده است تا اینکه کاسه ای از روی کرامت از آن بنوشد.
ملمع سعدی شیرازی
آب انبارها را از سوارانی که در بیابان ها تشنه هستند بپرس،تو قدر آب را چه می دانی و قتی که کنار آب فرات هستی.
شبم با دیدن روی تو مثل روز است و چشم با دیدن روی تو روشن می شود اگر از پیشم بروی شب و روزم یکسان میشود.
گرچه مدت زیادی انتظار کشیدم،اما امیدم را ازدست ندادم ، زمان گذشت ولی قلبم می‌گوید که تو می‌آیی.
من انسانی به زیبایی تو نه دیده ام نه شنیده ام، گر خمیر آفرینش تواز آب و گِل است حقیقتا آغشته به آب زندگانی است.
شب های تاریک من به امید دیدن تو صبح می شود که همانا گاهی چشمه حیات در تاریکی‌ها جستجو میشود.
پس چقدر زندگی‌ام را تلخ می‌کنی در حالی که تو حامل شهد هستی، از دهان شیرین تو جواب تلخ شنیدن زیباست.
عاشق روی تو بودن برای ما فقط این پنج روزه عمر دنیا نیست بوی عشق را خواهی شنید اکر کفنم را ببویی.
هربا نمکی را آنچنان که دوست داری و راضی هستی، توصیف کردم،ستایش های تو را چگونه بیان کنم که فراتر از وصف کردن هستی.
هم از تو می‌ترسم و هم به تو امید دارم،هم از تو به دیگری پناه می‌برم و هم به تو نزدیک می‌شوم.که هم دام بلایی وهم کلید نجات.
به خواست دشمن از چشم دوست افتادم(بی ارزش شدم)،دوستانم مرا ترک کردند همان طور که دشمنانم می‌خواستند.
شگفتا شرح نامه جدایی سعدی بر تو تأثیری نمی گذارد،که اگر به پرندگان شکایت می‌بردم، در آشیانه خود ناله سر می‌دادند.
درس اول
پندهای ازشمند
پدران و مادران دوست دارند فرزندانشان را در بهترین حالت ببینند،و بنابراین همیشه آنها را به صفات خوب و کارهای شایسته راهنمایی می کنند، مانند اخلاق نیک،و یادگیری دانش ها و مهارت ها و هنرهای سودمند و دوری از فرومایگان و نزدیکی به شایستگان، و توجه به ورزش،و مطالعه ی کتاب ها، و احترام به قانون و صرفه جویی در مصرف برق، و تغذیه مناسب، و صفات و کارهای دیگر...
و در قرآن کریم« لقمان حکیم» را می بینیم که به پسرش پندهای ارزشمندی تقدیم می کند،و این یک الگوی پرورشی است تا به وسیله آن همه جوانان هدایت شوند.و در قرآن کریم آمده است:
اى پسر من نماز را برپا دار و به کار پسندیده وادار و از کار ناپسند باز
دار و بر آسیبى که بر تو وارد آمده است شکیبا باش این [حاکى] از عزم [و
اراده تو در] امور است،و از مردم رخ برمتاب و در زمین خرامان راه مرو همانا خداوند هیچ خودپسند فخرفروش را دوست ندارد،و در راه رفتن خود میانه رو باش و صدایت را آهسته ساز که بدترین صداها صدای خران است. لقمان:۱۷تا ۱۹
خداوند کسی را که وقت نماز را حفظ می کند(مراقب نماز در اول وقت باشد)دوست دارد،پیامبرصلی الله علیه وسلم فرموده است:
«مسلما نماز ستون دین است»
و ما باید مشتاق کارهای نیک،و بازدارنده ی کار زشت،و برسختی ها و مشکلات شکیبا باشیم؛و براستی آن از کارهای مهم است.و ما باید در برابر اساتیدمان و دوستانمان و همکارانمان و همسایگانمان و خویشاوندانمان و هر کسی که پیرامون ماست تواضع کنیم؛و امام کاظم علیه السلام فرموده است:«حکمت در قلب انسان متواضع ماندگار می شود،و در قلب انسان ستمگر ماندگار نمی شود.»
قطعا خداوند هر(هیچ) خودپسندی را دوست ندارد.بنابراین ما نباید بر دیگران تکبر کنیم؛قطعا خداوند متکبران را دوست ندارد،ما نباید صدایمان را بالاتر(بلندتر) ازصدای مخاطب ببریم.(بلند کنیم)؛و خداوند لحن سخن کسی را که صدایش را بدون دلیل منطقی بالا می برد به صدای خر تشبیه کرده است.
اَلدَّرسُ الرَابِعُ(درس چهارم)
آدابُ الْکَلامِ
آداب سخن گفتن
(یا أیُّها الذین آمنوا اتَّقوا الله و قولوا قولاً سدیداً ) آلأحزاب: ۷۰
(ای کسانی که ایمان آورده اید، از خدا پروا کنید و سخنی استوار بگویید).احزاب:۷۰سخن گفتن آدابی دارد بر گوینده واجب است که به آنها عمل کند و با سخنی زیبا مخاطبان را به کار نیک دعوت کند و به قصد مچ گیری با
آنها ستیزه(بحث و جدل) نکند.
(اُدع إلى سبیل ربک بالحکمة و الموعظة الحسنة و جادلهم بالتی هی أحسَنَ) النحل: ۱۲۵
(با حکمت و اندرز نیکو، به راه پروردگارت دعوت نما! و با آنها به روشی که نیکوتر است، جدال و گفتگو کن). نحل:۱۲۵
ویجب أن یکون عاملاً بما یقول، حتى
یُغیّر سلوکهم، (لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ) الصَّف:۲۰
و باید که به آنچه می گوید عمل کننده باشد، تا رفتارشان را تغییر دهد، (چرا چیزى مى گویید که انجام نمى دهید)صف:۲۰
و یجب أن یُسَلّم قبل التکلّم «آلسّلام
قبل الکلام.» الإمام الصّادق(علیه السلام)
و باید که پیش از سخن گفتن سلام کند «سلام
کردن پیش از سخن گفتن.»
کما یجب آن یکون کلامُهٔ لیناً علی قدر عقول المُستمعین، لکی یقنعهم و یکسب مودّتهم.
همان طور که باید سخن او نرم و به اندازهٔ خرد شنوندگان باشد، تا آنان را قانع کند و دوستی آنان را به دست بیاورد.
«کلم الناس على قدر عُقولهم.» رسول الله صلی الله علیه وسلم، و «عوّد لسانک لین الکلام .» الإمام علیُّ علیه السلام
«با مردم به اندازهٔ خردشان سخن بگو.» رسول الله صلی الله علیه وسلم، و زبانت را به نرمی سخن عادت بدہ. امام
علی علیه السلام.
وعلیه أن لا یتکلم فی ما لیس له به علم، (و لا تقف ما لیس لک به علم) (الإسراء: ٢٦)
و براو(گوینده) واجب است که درباره چیزی که آگاهی ندارد سخن نگوید،(ازچیزی که بدان آگاهی نداری پیروی مکن).
وعلیه أن لا یتدخل فی موضوع یُعرّض نفسه
للتهم: «إتقوا مواضع التهم.» رسول الله صلی الله علیه وسلم
براوست که در موضوعی دخالت نکند که خویشتن را در معرض تهمت قرار دهد. «از جایگاههای تهمت بپرهیزید».
المتکلم یعرف بکلامه. «تکلموا تعرفوا، فان
المرء مخبوء تحت لسانه.» الامام علی علیه السلام
گوینده با سخنش شناخته میشود. «سخن بگویید تا شناخته شوید»، زیرا انسان زیر زبانش پنهان است».
فی بعض الأوقات قدرة الکلام أقوى من السلاح.
«رب کلام کالحسام.» الإمام علی علیه السلام
در برخی مواقع قدرت سخن از سلاح قوی تر است. «چه بسا سخنی مانند شمشیر باشد».
و رب کلام یجلب لک المشاکل. «فکر تم تکلم
تسلم من الزلل.» الامام علی علیه السلام
و چه بسا سخنی که برایت مشکلات بیاورد. «فکر کن سپس سخن بگو تا از لغزش در امان مانی».
یجب على الإنسان الاجتناب عن ذکر الأقوال التی فیها
احتمال الکذب.«لا تُحدّث بما تخاف تکذیبه.» الإمام علی علیه السلام
برانسان واجب است از ذکر سخنانی که در آن احتمال دروغ هست دوری کند. «چیزی را نگو که از تکذیب آن میترسی».
طوبى لمن لا یخاف الناس من لسانه. «من خاف
الناس من لسانه فهو من أهل النار» رسول الله صلی الله علیه وسلم، و من آداب الکلام قلته، «خیر الکلام
ما قل و دل.» امام علی علیه السلام
خوشا به حال کسی که مردم از زبانش نمی ترسند. «هرکس مردم از زبانش بترسند از اهل آتش (دوزخیان) است» رسول الله صلی الله علیه وسلم ،و از آداب سخن گفتن اندک بودن آن است. «بهترین سخن، آن است که کم باشد و گویا».
وقف رجل جمیل المطهر أمام سقراط یفتخر بملابسه و بمظهره، فقال له سقراط: تکلم حتى أراک.
مردی دارای ظاهری زیبا رو به روی سقراط ایستاد و به لباس ها و ظاهرش افتخار می کرد، سقراط به او گفت: سخن بگو تا تو را ببینم.
فایل دریافت
دریافت فایل WORD